Мәселе: Бірлік шеңберге сырттай сызылған квадраттың төбелерімен шеңбер нүктесі арасындағы қашықтықтардың квадраттарының қосындысын табу.
Алдымен, квадраттың төбелерінің координаталарын анықтайық. Бірлік шеңберді ішіне алған квадраттың шетіндегі нүктелер (төрешіктер) – (1, 1), (1, –1), (–1, 1) және (–1, –1) болады. Себебі, шеңбер радиусы 1 болғандықтан, квадраттың ішінде шеңбердің жанынан жуықтап қанат тию үшін, квадраттың ортасы (0, 0) болып жалпы алғанда, шеңбердің жанында орналасады.
Шеңбердің кез келген нүктесін ( P(\cos\theta,, \sin\theta) ) деп белгілейік.
Әр төбеге дейінгі қашықтықтың квадратын есептейміз:
• ( A(1,1) ) төбесіне: ((\cos\theta - 1)^2 + (\sin\theta - 1)^2)
• ( B(1,-1) ) төбесіне: ((\cos\theta - 1)^2 + (\sin\theta + 1)^2)
• ( C(-1,1) ) төбесіне: ((\cos\theta + 1)^2 + (\sin\theta - 1)^2)
• ( D(-1,-1) ) төбесіне: ((\cos\theta + 1)^2 + (\sin\theta + 1)^2)
Келесі қадам – осы төрт өрнекті қосу.
Әрбір өрнекте (\cos^2\theta + \sin^2\theta = 1) екенін ескерсек:
Мысалы, ( A ) төбесіне:
[
(\cos\theta - 1)^2 + (\sin\theta - 1)^2 = \cos^2\theta - 2\cos\theta + 1 + \sin^2\theta - 2\sin\theta + 1 = (\cos^2\theta + \sin^2\theta) - 2(\cos\theta+\sin\theta) + 2 = 1 - 2(\cos\theta+\sin\theta) + 2.
]
Яғни, әрбір өрнек жалпы құрылымы (3 - 2(\pm\cos\theta \pm \sin\theta)) болады.
Толық қосынды:
[
S = [3 - 2(\cos\theta+\sin\theta)] + [3 - 2(\cos\theta-\sin\theta)] + [3 - 2(-\cos\theta+\sin\theta)] + [3 - 2(-\cos\theta-\sin\theta)].
]
Қосындылардағы (\cos\theta) мен (\sin\theta) коэффициенттері бір-бірін жояды:
• (\cos\theta) бойынша: ( -2[\cos\theta+\cos\theta -\cos\theta -\cos\theta] = -2\cdot0 = 0 ).
• (\sin\theta) бойынша: ( -2[\sin\theta-\sin\theta+\sin\theta-\sin\theta] = -2\cdot0 = 0 ).
Жалпы қалдық:
[
S = 3+3+3+3 = 12.
]
Нәтижесінде, шеңбердің кез келген нүктесінен квадрат төбелеріне дейінгі қашықтықтар квадраттарының қосындысы әрқашан 12-ге тең.
Демек, дұрыс жауап: 12.