Waehlen Sie die richtige Variante: Nach dem Stundenplan sind die Studenten am Mittwoch frei, …….
A) um sie ein Referat koennen schreiben
B) damit sie koennen ein Referat schreiben
C) um sie ein Referat schreiben koennen
D) um sie ein Referat koennen schreiben
E) damit sie ein Referat schreiben koennen
Мәселе: «Nach dem Stundenplan sind die Studenten am Mittwoch frei, …….» сөйлемінде бос дайындықтан кейін не үшін бос екенін көрсету керек, яғни мақсатты білдіруші байланыстырушы сөзді қолдану талап етіледі. Сөйлемде студенттер бос болғандықтан не істеуге мүмкіндік алатынын көрсету мақсаты бар.
Әр жауап нұсқасын қарастырайық:
• A нұсқа: “um sie ein Referat koennen schreiben”
– Мұнда “um … zu” құрылымы қолданылу керек еді. Бірақ модальды етістік (können) сөйлем соңында дұрыс орналаспаған. Сонымен қатар, “koennen” мен “schreiben” реттілігі дұрыс емес.
• B нұсқа: “damit sie koennen ein Referat schreiben”
– “damit” сөзі дұрыс мақсатты көрсету үшін қолданылған. Дегенмен, модальды етістіктің орны дұрыс емес: неміс тілінде басында орналасқан көмекші етістік сөйлемнің соңына қойылуы тиіс, яғни «ein Referat schreiben koennen» керек.
• C нұсқа: “um sie ein Referat schreiben koennen”
– Мұнда “um… zu” құрылымы қолданылған, бірақ контексте мақсатты білдіру үшін (студенттердің бос уақытының мақсаты) “damit” өзекті, себебі сөйлемде себеп-салдар байланысы бар. Сондай-ақ, “um… zu” құрылымын қолданғанда инфинитив тегіс “zu schreiben” түрінде болу керек еді.
• D нұсқа: “um sie ein Referat koennen schreiben”
– Бұл да A нұсқасындағы кемшіліктерді қайталайды: “um… zu” құрылымынан басқа модальды етістікті дұрыс орналастыру мәселесі бар.
• E нұсқа: “damit sie ein Referat schreiben koennen”
– Бұл нұсқада мақсатты білдіретін “damit” сөзі қолданылуда және модальды етістіктің реттілігі де дұрыс: көмекші етістік “koennen” сөйлем соңында шығып тұр. Неміс тіліндегі ережеге сәйкес, егер мақсат-сипаттамалық мəн беретін қатарласа кəсіп қолданылса, келесі тәртіп сақталады: субъект, объект, негізгі етістік пен соңғы көмекші етістік.
Қорытындылай келе, дұрыс жауап нұсқасы – E) damit sie ein Referat schreiben koennen.
В задании нужно выбрать правильный вариант дополнения предложения согласно грамматическим правилам немецкого языка. Здесь речь идёт о причинах и следствиях: студенты свободны, чтобы написать доклад.
Разберём варианты:
Вариант A: «um sie ein Referat koennen schreiben»
- Неверный порядок слов. При использовании оборота с «um … zu» инфинитивный оборот оформляется по-другому. Кроме того, здесь неуместное разделение модального глагола и инфинитива.
Вариант B: «damit sie koennen ein Referat schreiben»
- Неправильный порядок глаголов. Если используется союз «damit», то основной глагол (в данном случае „koennen“) должен стоять в конце придаточного предложения.
Вариант C: «um sie ein Referat schreiben koennen»
- Неправильное сочетание союза «um» с модальным глаголом. «Um … zu» не употребляется с модальными глаголами.
Вариант D: «um sie ein Referat koennen schreiben»
- То же, что и вариант A – неверный порядок и неправильное оформление конструкции с модальным глаголом.
Вариант E: «damit sie ein Referat schreiben koennen»
- Здесь правильно используются союз «damit» и порядок слов в придаточном предложении: сначала подлежащее, затем инфинитив и модальный глагол в конце. Это соответствует нормам немецкого языка, поскольку союз «damit» вводит придаточное цельное предложение, где глагольная группа (infinitiv + модальный глагол) располагается в конце.
Итог: Верный вариант – E.