В эпоху железа у племен, населявших территорию Казахстана, в антропологическом облике стали доминировать черты:
A) монголоидные
B) европеоидные
C) негроидные
D) индоевропеоидные
E) индоиранские
Рассмотрим задание. Нас спрашивают, какие антропологические черты наиболее ясно доминировали у племён, населявших территорию Казахстана в железном веке. По ряду антропологических исследований того времени, наблюдалось влияние миграций и контактов с восточными племенами, что привело к заметному распространению монголоидных черт.
Вариант A (монголоидные) соответствует этим данным, так как именно они характеризуют антропологический облик народов Востока, откуда происходило влияние на местное население. Другие варианты – как европеоидные, негроидные, индоевропеоидные или индоиранские – не отражают специфику антропологического облика рассматриваемых племён в железном веке.
Итак, на основании описанных особенностей и сведений антропологических исследований правильный ответ – вариант A.
Бұл сұрақ темір дәуіріндегі Қазақстан аумағында өмір сүрген тайпалардың антропологиялық бейнесінің қандай сипаттамаларға ие болғанын сұрайды.
А) монголоидные – Бұл нұсқа әрине тері түсі, бет әлпеті және басқа анатомиялық ерекшеліктері бойынша моңғолдарға тән сипаттамаларды білдіреді. Дәстүрлі түрде моңғол типтері Шығыс Азияда жиі кездеседі, бірақ темір дәуіріндегі Қазақстандағы тайпаларда бұл сипат басым болмаған.
B) европеоидные – Бұл нұсқада европалық (европеоидты) сипаттамалар меңзеледі. Көптеген тарихи-антропологиялық зерттеулер негізінде, темір дәуіріндегі Қазақстан аумағында өмір сүрген тайпалардың көбісі европеоидты, яғни батыстық типке тән физикалық ерекшеліктерге ие болғаны анықталған.
C) негроидные – Негроидты сипаттамалар субсахар Африка халқының жеке мəселені атап көрсетеді. Бұл нұсқа Қазақстан аумағындағы тайпаларға қолданылмайды.
D) индоевропеоидные – Бұл термин кейбір зерттеушілердің антропологиялық топтамасының баламасы ретінде қолданылса да, дәстүрлі антропологиялық типте нақты қалыптаспаған және нақты түсініктемеге ие емес.
E) индоиранские – Бұл нұсқа индоиран халқын сипаттауға арналған термин. Дегенмен, Қазақстан аумағындағы темір дәуір тайпаларына тән сипат ретінде кеңінен қолданылмайды.
Тақырыпты шешуде негізінен антропологиялық типте европеоидты сипаттамаларды анықтау қағидаты қолданылған. Осы тұрғыдан қарағанда, темір дәуіріндегі Қазақстан аумағындағы тайпалардың антропологиялық қасиеттері негізінен европеоидты сипатта болғаны жөнінде көп дерек бар.
Қорытындылай келе, дұрыс жауап – B) европеоидные.