В 30-40 гг. ХIХ в. к попытке предотвратить вхождение юга Казахстана в состав России сводилась политика:
A) США
B) Хивы и Коканда
C) Бухары
D) Ирана
E) Китая
В задании нас просят определить, какая страна или группы стран в 30–40 гг. XIX века проводили политику, направленную на то, чтобы предотвратить вступление южных территорий Казахстана в состав Российской империи.
Рассмотрим варианты:
Вариант A – США. В XIX веке Соединённые Штаты не имели прямых интересов или влияния на дела Средней Азии, поэтому этот вариант не соответствует исторической действительности.
Вариант B – Хивы и Коканда. Именно именно эти два государства активно пытались противостоять российской экспансии в регионе. Их политика была направлена на сохранение контроля над территориями Центральной Азии и предотвращение продвижения России на юг. Это соответствует историческим фактам.
Вариант C – Бухара. Хотя Бухара также являлась одним из главных узбекских государств в регионе, её политика в отношении России носила иной характер. В период начала экспансии России Бухара не была столь активной в оппозиции по сравнению с Хивой и Кокандом.
Варианты D (Иран) и E (Китая) не относятся к непосредственным участникам событий в Средней Азии, связанных с попытками препятствовать российской экспансии в южные районы Казахстана в те годы.
Следовательно, правильный вариант – Хивы и Коканда.
Сұрақты былай түсінеміз: XIX ғасырдың 30–40 жылдарында Ресей империясының юг Қазақстанды өз құрамына қосу талпынысына қарсы ұлыс аймақтық мемлекет не үкімет өз саясатын қалыптастырған еді? Берілген жауап нұсқалары ішінен қайсысы осы саясаттың негізін қалағанын сұрайды.
А) США – Бұл жауап сәйкес келмейді. АҚШ сол кезеңде Орталық Азияның ішкі істеріне араласпай, мүлдем басқа геосаяси мүдделерімен шұғылданған.
B) Хивы және Коканды – Шынында да Хива мен Коканд сол кезеңде Орталық Азияда маңызды рөл атқарған, алайда олардың назарында негізінен Ферғана өркені мен оған жақын аймақ болған. Юг Қазақстанда олардың билігі мен ықпалы аз, сондықтан да бұл жауап толық сәйкес келмейді.
C) Бухары – Бұл нұсқа дұрыс болады. XIX ғасырдың бірінші жартысында Бухара эмираты өз аймағындағы ықпалын сақтап қалуға ұмтылып, сол арқылы Ресейдің юг Қазақстанға кіруіне қарсы тұруға тырысқан. Бухараның саяси стратегиясы мен аймақтық әсері сол кезеңдегі Қазақстанның оңтүстігіндегі саяси процесстерге тікелей әсер еткен.
D) Ирана – Иранның ықпалы сол өңірде шектеулі болып, юг Қазақстанның саяси ахуалына айтарлықтай әсер ете алмады.
E) Китая – Қытай да сол кездегі Орталық Азияның ішкі саясатына араластанбаған еді, сондықтан бұл жауап та сәйкес келмейді.
Осылайша, бұл тарихи кезеңде юг Қазақстанды Ресей империясынан қорғауға бағытталған саясаттың негізі – Бухара. Демек, дұрыс жауап: C) Бухары.