Тимур и Едиге были:
A) ханами
B) чингизидами
C) торе
D) эмирами
E) ак-суйек
Твой вопрос сводится к тому, какой титул или статус носили Тимур и Едиге. Давай разберём варианты по порядку.
Вариант A) ханами
Здесь используется производное от титула «хан». Однако Тимур и Едиге носили титул не хан, а именно «эмир». Таким образом, этот вариант неверен.
Вариант B) чингизидами
Термин «чингизиды» применяется к прямым потомкам Чингисхана. Тимур не относился к роду Чингисидов, его власть и завоевания основывались на других принципах и логике власти. Вариант неверный.
Вариант C) торе
Термин не соответствует историческим обозначениям для Тимура и Едиге. Здесь нет исторических оснований для такого названия – вариант неправильный.
Вариант D) эмирами
«Эмир» – это звание правителя или военачальника, которое действительно носили Тимур и Едиге. Это отражает их статус и полномочия в государстве, а также характер их правления. Этот вариант правильный.
Вариант E) ак-суйек
Этот термин никак не соотносится с историческим статусом Тимура и Едиге, а также не является известным титулом в их эпоху. Вариант неверен.
Правильный ответ – вариант D).
Сұрақ “Тимур және Едиге кімдер еді?” деп қойылып тұр. Яғни, берілген варианттар ішінен тарихи деректерге сәйкес ұстаздар мен билеушілік рөлге ие болған тұлғаларды анықтау қажет.
• A нұсқа – «ханами». «Ханами» сөзі әдетте ханның әйелін, немесе әйел хандықтарды білдіреді, ал Тимур билік пен соғыс сахнасында болған тұлға болғандықтан, оның осындай сапаты сәйкес келмейді.
• B нұсқа – «чингизидами». Чингизидтер – Шыңғыс ханның тікелей ұрпақтары немесе сол династияға тікелей байланысы бар тұлғалар. Тарихи деректер бойынша, Тимур (Тамерлан) чингизид емес, яғни оның тегі Шыңғыс ханға жатпайды. Сол себепті бұл нұсқа да дұрыс емес.
• C нұсқа – «торе». «Торе» сөзі қазақ және түркі мәдениетіндегі ұғымдарда ерекше орын алса да, ол әдетте қасиетті заң немесе этнос ерекшелігін білдіреді, бірақ Тимур мен Едигенің билік немесе басқару лауазымы ретінде қолданылмайды.
• D нұсқа – «эмирами». «Эмир» дегеніміз – әскербасар, басқарушы, билеуші деген мағына береді. Тимур өз дәуірінде күшті әскери және мемлекет басшысы ретінде көрініс тапқан тұлға болған және оның тәуелсіздік, билік ұстайтын рөлін сипаттайтын атақ ретінде «эмир» сөзі тарихи тұрғыдан орынды келеді.
• E нұсқа – «ак-суйек». Бұл атау тарихи деректерде Тимур мен оның ортақтасулары үшін қолданылмайды, сондықтан сәйкес келмейді.
Тарихи деректерге сүйенсек, Тимур мен Едиге – әскери және мемлекетті басқару қызметін атқарған, басқарушы тұлғалар болғандықтан, оларды ең дұрыс сипаттайтын нұсқа – D) эмирами.
Демек, дұрыс жауап D нұсқа.