1931-33 жылдары аштықтан қырылғандардың ішінде, қазақтан басқа халықтың шығыны:
A) 0,4млн.
B) 0,5млн.
C) 0,6млн.
D) 0,7млн.
E) 0,8млн.
Постың мазмұнын түсіну үшін айтайын: сұрақ 1931-33 жылдардағы аштықтан қырылғандардың арасында қазақтан басқа халықтардың шығынын дұрыс санмен айқындауды сұрайды. Берілген жауап нұсқалары: 0,4 млн., 0,5 млн., 0,6 млн., 0,7 млн., 0,8 млн.
Жауап нұсқаларын талдап көрейік:
А) 0,4 млн. – Кейбір деректерде аз көлемді көрсеткен зерттеулер де кездесу мүмкін, бірақ ең жиі айтылатын орташа бағалау бұл көрсеткіштен сәл төмен болып есептеледі.
B) 0,5 млн. – Бұл да бір нұсқа, бірақ әдебиеттер мен тарихи зерттеулерде ең көп кездесетін бағалау шамасы сәл жоғары, яғни 0,6 млн. цифрын дәлелдейді.
C) 0,6 млн. – Көптеген зерттеушілер мен тарихи деректерге сәйкес, 1931-33 жылдардағы аштық нәтижесінде қазақтан басқа халықтардың шығыны шамамен 0,6 миллион адам болып бағаланады. Бұл жауап ең орташа және кеңінен қабылданған нүкте саналады.
D) 0,7 млн. – Кейбір көзқарастарда бұл көрсеткішке жақын бағалар айтылса да, көбінесе жалпы есептеулер осы саннан сәл төмен шығарылуда.
E) 0,8 млн. – Бұл мөлшер зерттеудегі көбінесе нүктелік пікірлерден асып кетеді, сондықтан ең кеңінен таралған бағалауларға сәйкес емес.
Негізгі принцип – тарихи деректерді талдау кезінде әдетте орташа, көп дерек көздерімен ұшырайтын санды ескере отырып, халық санының құрамы мен апаттың маңызын анықтау қажет. Бұл жағдайда көптеген тарихи зерттеулер 1931-33 жылдардағы аштық кезінде қазақтан басқа халықтардың шығынын орташа есеппен 0,6 млн. адамдар деп бағалайды.
Осы талдау нәтижесінде дұрыс жауап ретінде, орташа және көп зерттеу көздерінде көрсетілетін мәнді ескере отырып, жауап нұсқа C) 0,6 млн. саналады.